Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Zamek w Owieśnie stanowi w skali Śląska wyjątkowe założenie, ze względu na regularny plan koła. Pomimo wielu przebudów, do ostatniej wojny mógł zachwycać niezwykłą sylwetką. Niestety w latach 80-tych XX w. bezpański wówczas zamek uległ całkowitej dewastacji - dziś pozbawione dachów ruiny nie wyglądają już tak efektownie.

Początki zamku są słabo znane. Według bardzo wątpliwej tradycji, już na początku XIII w. miał tu powstać zameczek, zbudowany przez templariuszy. Obok istniejącego zamku zachowało się grodzisko, a podobno jeszcze w połowie XIX w. były na nim widoczne ślady murowanych fundamentów, uważanych przez zwolenników tej wersji za pozostałości placówki zakonnej. O ile taka istniała, to nie dłużej niż do 1260 r. kiedy dziesięciny z Owiesna nadano cystersom kamienieckim. Według innej hipotezy, Owiesno mogło stanowić pierwotną siedzibę możnego rodu Pogorzelów, w XIII i XIV w. jednego z najbardziej wpływowych na Śląsku. Pierwszym znanym członkiem rodu, wymienionym jako "pan z Owiesna" (1290 r.) jest Jarosław
(występujący w latach 1269 - 1300), kasztelan Barda (1283 r.). Związek Owiesna z Pogorzelami (później piszącymi się von Pogarell, von Pogrell) był bardzo trwały - wieś i zamek należały do nich aż do II połowy XVI w. i stanowiły ich gniazdo rodowe. W 1320 r. Jerzy i Zygmunt von Pogrell sprzedali część majątków związanych z Piławą Górną; w związku z tą transakcją pojawiła się pierwsza wzmianka mówiąca wprost o majątku rycerskim w Owieśnie. Około połowy XIV w. w pobliżu opuszczonego starszego założenia obronnego zbudowano nowy, murowany zamek z kamienia. Otaczał go mur obronny na planie niemal idealnego koła o średnicy 30 metrów oraz fosa wodna. W części południowo-zachodniej wznosiła się wieża na planie koła, ustawiona na linii muru i występująca na zewnątrz obwodu, mogąca pełnić aktywną rolę w obronie. W późniejszym okresie na jej miejscu wzniesiono nową wieżę, w dolnej części kwadratową, a w górnej ośmiokątną. Budynek lub budynki mieszkalne przylegały do wewnętrznej strony muru, ale nie wiadomo nic o ich bliższej lokalizacji i formie. Niejasne jest też usytuowanie bramy: zapewne znajdowała się w miejscu jednego z dwóch istniejących dzisiaj wejść, od południa i północy. Fundatora zamku nie da się ustalić. Być może, był nim Jarosław von Habendorf (z rodu Pogorzelów), wzmiankowany w 1338 r. Późniejszy posiadacz, Jan, sprzedał w 1541 r. część dóbr w Owieśnie panu von Bock. Jeszcze w 1558 r. jako posiadacz dóbr rodowych w Owieśnie występuje Jerzy von Pogrell, sędzia dworski w Dzierżoniowie, ale wkrótce całość majątku znalazła się w rękach von Bocków. W pierwszej połowie XVII w. prawdopodobnie z inicjatywy Zygmunta von Bock, dokonano pierwszej znaczącej przebudowy zamku (zachowała się mocno uszkodzona marmurowa płyta z herbem jego i jego żony Jadwigi z domu Waldim, powtórnie wmurowana nad głównym wejściem). Rozbudowano wówczas budynki mieszkalne, przebudowano wieżę (która uzyskała wysokość ok. 60 metrów). Zamek zachował charakter obronny - w zewnętrznym trakcie umieszczono w regularnych odstępach trzy ryzality, mogące służyć do prowadzenia ognia bocznego, całość otoczono niskim murem zewnętrznym ze strzelnicami dla broni palnej. Stanowiska ogniowe mieściły się w kazamatach i wyposażone były w szczelinowe otwory wentylacyjne nad strzelnicami. Strzelnice kluczowe znajdowały się również w wieży - w górnej części ośmiobocznego segmentu. Do 1679 r. Owiesno
należało do hrabiego Augusta z linii Piastów legnicko-brzeskich (stryja ostatniego księcia piastowskiego, Jerzego Wilhelma), a potem stało się kolejno własnością von Nimptschów, rodziny von der Heyde i Seidlitzów (do 1945 r.) W 1879 r. tutejsze dobra uzyskały rangę majoratu. Od czasu budowy średniowiecznego zamku trzykrotnie dokonano znaczących przebudów. O pierwszej już wspomniano. Druga przeprowadzona została w etapach w I połowie XVIII w. polegała na podwyższeniu budynków mieszkalnych do jednakowej wysokości trzech kondygnacji, elewacje i wnętrza zyskały wtedy cechy baroku. W latach 1879 - 1885 przeprowadzono remont i kolejną przebudowę, m.in. nadbudowano wieżę. Ponownie zmieniono układ pomieszczeń, pozbawiając je zabytkowego  wystroju. Po wojnie pozbawiony użytkownika zamek szybko niszczał, w 1964 r. runęła wieża. Dopiero w 2001 r. nabycie obiektu przez Fundację Zamek Chudów przyniosło pozytywne efekty. Na zamku przeprowadzono dotąd najpilniejsze prace zabezpieczające przed dalszą dewastacją - zamknięcie dostępu, usunięcie  roślinności, odgruzowanie. Do zamku przylega zaniedbany, choć nadal bardzo malowniczy 9 hektarowy park, położony u podnóża wzgórza Suchań. Obok znajduje się zespół stawów i zabudowania dawnego folwarku