Wawel to wzniesienie na lewym brzegu Wisły o wysokości 228 m. n.p.m. w Krakowie. Znajduje się tutaj zespół cennych zabytków do których zaliczamy m. in. Katedrę - miejsce koronacji królów polskich oraz miejsce spoczynku ich szczątków; Zamek Królewski - którego najstarsza część powstała w I połowie XI w. za panowania Bolesława Chrobrego i Mieszka II. Spacerując po Wawelu zobaczyć można też gotycki obwód obronny z licznymi basztami wzniesiony na przełomie XIII i XIV w. Warto też odwiedzić Smoczą Jamę i smoka wawelskiego ziejącego ogniem.
Na wzgórze wchodzimy przez Bramę Herbową - jedna z bram wjazdowych Wzgórza Wawelskiego. Brama Herbowa wybudowana została na miejscu XIX-wiecznej bramy fortecznej. Ozdobiona jest herbami ziem polskich, litewskich i ruskich. Mijamy Bastion Władysława IV z pomnikiem Kościuszki, który jest pozostałością po jednej z trzech gotyckich baszt, które osłaniały bramę zw. Dolną lub Pierwszą, stanowiącą od XIV do XIX w. główną bramę wjazdową na Wawel. Katedra na Wawelu - miejsce koronacji królów Polski oraz spoczywania ich szczątków. Pochowani tu są św. Stanisław ze Szczepanowa i inni biskupi krakowscy aż po czasy współczesne, królowie od Władysława I Łokietka do Augusta II Mocnego (łącznie 19 królów) i członkowie rodzin królewskich oraz wielcy wodzowie i wieszcze narodowi. Fasada Katedry zachowała swój pierwotny wygląd w części gdzie widoczna jest rozeta. W barokowym portalu z lat 1636-1639 zachowały się drzwi, obite blachą (XIV w.), z powtarzającym się inicjałem Kazimierza Wielkiego – literą K. W północnej części Katedry Wawelskiej znajduje się najsłynniejszy polski dzwon - Dzwon Zygmunta, który został ufundowany przez Zygmunta I Starego. Czerwony budynek w głębi Wawelu to Muzeum Katedralne imienia Jana Pawła II – prywatna instytucja kultury powstała w 1978 r. Budynek dawnych Kuchni Królewskich, wzniesiono w latach 1516-1517, przygotowując wesele Zygmunta I Starego z Boną Sforza. Wieża Zegarowa - zbudowana na początku XV stulecia na przyziemiu dawnej wieży romańskiej. Nakrywa ją obecnie barokowy. W narożach widnieją posągi czterech świętych: Kazimierza, Wacława, Stanisława i Wojciecha. Baszta Sandomierska wraz z basztą Lubranką tworzy unikatowy zespół tzw. baszt ogniowych z połowy XV w. Wzmiankowana był w 1462 r. Wg tradycji więziono tu szlachtę z Ziemi Sandomierskiej. Baszta Złodziejska - wzniesiona została w XIV w. w linii gotyckiego muru obronnego. W podziemnej części baszty zachował się do dziś dawny loch więzienny. W centralnej części Wawelu zobaczyć można relikty nieistniejącego kościoła św. Michała. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1148. Kres istnieniu kościoła przyniosły rządy austriackie w Krakowie – zburzony został w latach 1803-1804. Baszta Senatorska zwana także Lubranką. Wzniesiona została w połowie XV w., w dolnych kondygnacjach z kamienia, w górnych z cegły. W 1534 roku połączono ją z południowym skrzydłem pałacu królewskiego. Brama Bernardyńska - zbudowana w okresie okupacji hitlerowskiej na miejscu bramy z mostem zwodzonym – jednej z 4 bram fortecznych wzniesionych w latach 1849-1854 przez Austriaków w trakcie przekształcania Wawelu w cytadelę twierdzy Kraków. Na arkadowy dziedziniec zamku wchodzi się przez budynek bramny, przebudowany przez Berecciego w stylu renesansowym. Arkadowy dziedziniec z krużgankami spina trzy skrzydła mieszkalne i od południa ścianę kurtynową. Na szczycie skrzydła wsch. i połudn. znajduje się malowany fryz z popiersiami cesarzy i cesarzowych. Jest to dzieło z lat 1535-36. Mur obronny Wawelu powstał w I połowie XIV w. Zrekonstruowano go w latach 1955-58. Pod murami Wawelu znajduje się Smocza Jama-jaskinia krasowa w obrębie zrębu Wawelu. Główny ciąg jaskini stanowi trasa turystyczna o długości 81 m. Rozpoczyna się ona na terenie zamku na Wawelu, za pomocą kręconych schodów o długości ok. 21 m zwiedzający dostają się do jaskini. Z jaskinią wiąże się legenda o Smoku Wawelskim, upamiętniona w 1972 r. jego pomnikiem autorstwa Bronisława Chromego.
