Zamek w Oświęcimiu usytuowany jest na malowniczym wzgórzu nad rzeką Sołą i należy do najważniejszych zabytków w tym mieście. Najstarsze, udokumentowane informacje o historii wzgórza zamkowego sięgają XI w.
Istniała tutaj wówczas osada złożona z kilku chat, która powstała na szlaku handlowym wiodącym z północy na Morawy, do Czech i Węgier. Na przełomie XI i XII w. znaczna część osady uległa spaleniu. Po tym pożarze na wzgórzu zbudowany został gród obronny. Pierwsze źródłowe zapiski o nim sięgają 1177 r. (w niektórych dokumentach spotykamy datę 1179), kiedy to nastąpiło wyłączenie kasztelani oświęcimskiej spod jurysdykcji krakowskiej i przekazanie jej we władanie książąt opolsko-raciborskich. W tym okresie istniał już na wzgórzu drewniany zamek będący siedzibą kasztelana. W 1317 r. powstało samodzielne księstwo oświęcimskie, którego stolicą został Oświęcim, a zamek stał się siedzibą księcia. Na początku XIV w. za czasów panowania księcia oświęcimskiego Władysława - syna Mieszka I cieszyńskiego, ukończono budowę wieży obronnej, którą rozpoczęto po 1241 r. Wieża wzniesiona jest na planie kwadratu o długości boku ok. 10 metrów, grubości ścian na poziomie dziedzińca ok. 4 metrów. Wieża znajdowała się w linii nieistniejącego już obwodu obronnego. Pierwotne wejście do wieży z kamiennym, ostrołukowym portalem znajduje się 10 metrów nad obecnym poziomem dziedzińca. Prowadziły do niego drewniane zewnętrzne schody z gankiem. Średniowieczny książęcy zamek spłonął doszczętnie w 1503 r. Nowy, renesansowy zbudowano w ciągu 5 lat na polecenie króla Aleksandra Jagiellończyka. Prace przy wzmacnianiu i rekonstrukcji murów obronnych trwały do 1534 r. Z tego okresu do dzisiaj zachowany jest fragment muru obronnego z basteją w północno- wschodniej części wzgórza oraz najstarsza, południowa część obecnego budynku zamkowego. Oświęcimski zamek ulegał często pożarom, wielokrotnie był przebudowywany, a jego obecny kształt architektoniczny pochodzi z lat 30-tych XX w. W okresie świetności zamku, w 1454 r. zatrzymała się w nim Elżbieta Rakuszanka, przyszła żona Kazimierza Jagiellończyka - nazywana później "matką królów". W lipcu 1471 r. gościła tu ponownie - już jako królowa, wraz z królem Kazimierzem w towarzystwie książąt śląskich i polskiego duchowieństwa żegnając swojego syna - królewicza Władysława jadącego do Pragi, by tam objąć tron czeski. W czasie tego pobytu orszakowi królewskiemu towarzyszyło 7 tysięcy jazdy i 2 tysiące piechoty. W 1510 r. w zamku gościł poseł papieski - tzw. "legat posłany" przebywający w Polsce z misją specjalną. W kwietniu 1518 r. na zamku zatrzymała się przyszła królowa Polski - Bona Sforza d'Aragona, jadąca z Bari do Krakowa na swój ślub z królem Zygmuntem I Starym. Gościła tutaj także w kwietniu 1543 r. pierwsza żona Zygmunta Augusta - Elżbieta Habsburżanka. Prawdopodobnie w czerwcu 1574 r. zatrzymał się w oświęcimskim zamku król Henryk Walezy podążający do Francji. Wzgórze zamkowe było wielokrotnie zdobywane i niszczone. W 1241 r. drewniany gród spalili i złupili Tatarzy pod dowództwem Baidara. Książę oświęcimski Jan IV w 1457 r. sprzedał księstwo królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi, ale nie zamierzał go dobrowolnie opuścić. W związku z tym wojska królewskie oblegały i ostatecznie zdobyły zamek oświęcimski. W 1655 i 1656 r. wojska szwedzkie w czasie "potopu szwedzkiego" dwukrotnie zdobywały zamek. W 1866 r. zamek był znaczącym punktem oporu austriackiego wobec natarcia pruskiego na Oświęcim. W okresie II wojny światowej w zamku miały swoją siedzbę okupacyjne władze niemieckie. Obecny wygląd zamku oświęcimskiego jest utrzymywany w stylistyce neorenesansowej po renowacji prowadzonej w latach 2004 - 2006. W 2008 r. wieża została podniesiona o 2,5 metra. Na jej Na jej szczycie znajduje się najwyżej położony w mieście punkt widokowy. Kilkanaście metrów pod poziomem dziedzińca zamkowego znajdują się podziemne tunele. Pierwszy tunel "austriacki" został przekopany pod wzgórzem na początku XX wieku, na osi wschód-zachód. W połowie długości krzyżuje się on z tunelem "poprzecznym" - pochodzącym z czasów II wojny światowej. W tym czasie służyły one Niemcom jako schrony przeciwlotnicze. Od 1993 r. wnętrza zamku udostępniane są dla zwiedzających. Można w nich zobaczyć zgromadzone pamiątki i eksponaty historyczne związane z miastem i ziemią oświęcimską.
