Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Na przełomie XIII i XIV w. zamek Lipowiec odegrał ważną rolę w czasie walk politycznych prowadzonych przez ówczesnego księcia krakowskiego Władysława Łokietka z biskupem krakowskim Janem Muskata. Wysoka na 28 m wieża wzniesiona przy wjeździe na górny zamek wzmacniała obronę głównej bramy. W sierpniu 1629 r. w zamku wybuchł pożar, strawił on drewniane zabudowanie gosp. zgrupowane na przedzamczu. W lecie 1657 r. Szwedzi ustępując z Lipowca palą zamek. Główny korpus zamku ma 3 kondygnacje i posiada wewnętrzny dziedziniec. W XVI wzrasta znaczenie Lipowca jako więzienia biskupiego. W 1526 r. w Lipowcu przebywał oskarżony o herezję luterską Maciej z Ropczyc. Około 1550 r. uwięziony tu zostaje głosiciel ideologii reformacji Franciszek Stankar - Włoch wybitny znawca hebrajskiego i wykładowca tego języka na Akademii Krakowskiej. W czasie odbudowy w XVIII w. nastąpiła ostateczna likwidacja zespołu bramnego połączona z zasypaniem fosy i zniesieniem mostu. W wieku XVIII dewastacja i spalenie zamku przez Szwedów zapoczątkowały okres jego upadku. W czasie odbudowy, która nastąpiła w latach 20-tych XVIII Lipowiec adaptowano tylko na dom poprawy dla duchownych i miejsce odprawiania rekolekcji. Około 1800 r. groźny pożar niszczy opuszczony zamek. W połowie XIX w. tylko parę pomieszczeń na parterze było użytkowanych a tylko w kilku oknach pokoi I p. znajdowały się szyby. Na przełomie XIX i XX w. Grono Konserwatorów Galicji Zach. wystąpiło z inicjatywa konserwacji zamku, która jednak nie została zrealizowana skutek sprzeciwu jego ówczesnego właściciela. W 1959 r. Konserwator Zabytków podjął decyzje o konserwacji i przystosowaniu ruin zamku do zwiedzania turystycznego.

Teren, na którym został wzniesiony zamek należał w XIII w. do potężnego rodu możnowładców małopolskich - Gryfitów. W czasie prac nad odbudową zrujnowanych budynków w latach 40-tych XVII poprawiono również mury obwodowe. Pomimo prób modernizacji systemu obronnego średniowieczny zamek okazał się zbyt słaby aby stawić opór armii szwedzkiej. W czasie najazdu Szwedów jedna z potyczek miała miejsce pod zamkiem. stoczył ją w kwietniu 1656 r. rotmistrz Kacper Kasprzycki. W zamku gościł tez Jan III Sobieski. Na parterze znajdowały się m.in.: refektarz, kuchnia, spiżarnia, wozownia, na I piętrze pokoje księży, szpital i kaplica, a na II piętrze cele więzienne i pokoje dla służby. W jednej z części zamku znajduje się głęboka studnia. W środku zamku w kilku gablotach można podziwiać zebrane tu przyrządy wydobyte podczas prac archeologicznych w latach 60-tych XX w. W 1516 r. więzieni tu byli bracia Franciszkanie za zabójstwo prowincjała Fontyna. W czasie pobytu w więzieniu Franciszek Stankar pisze pierwszy rozdział ksiązki o zreformowaniu Kościoła w Polsce. Po ucieczce z Lipowca Stankar wydaje rozprawę w Krakowie w 1552 r. Parter zamku przeznaczony był na cele gospodarcze. W XVIII w. w cz. pomieszczeń II p. utrzymane zostały apartamenty biskupie. Dla podkreślenia reprezentacyjnego charakteru pomieszczeń apartamentów biskupich umieszczono w oknach tych pokoi szyby z herbami biskupa Andrzeja Załuskiego. Po konfiskacie dóbr biskupich w 1789 r. przez władze zaborcze, zamek przechodził w ręce różnych prywatnych właścicieli, którymi byli: hrabia Józef Hadziewicz, Wincenty Kędzierski, Jan Wiśniewski, Antonina Łącka, hrabiowie Donnersmark. Dookoła zamku rośnie piękny bukowy las tworzący Rezerwat Przyrody "Lipowiec". Rezerwat ten utworzono w 1959 r. na powierzchni 11,36 h. w celu ochrony buczyny karpackiej oraz zachowania piękna krajobrazu z ruinami zamku. Osobliwością Rezerwatu Przyrody jest jedno z niewielu stwierdzonych na terenie Polski stanowisko storczyka - kruszczyka drobnolistnego.