Pierwsza wzmianka o grodzie pochodzi z 1108 r. Z Kroniki Galla Anonima wiadomo, że został wówczas odbity z rąk Morawian przez wojska księcia Bolesława Krzywoustego.
Stał się siedzibą polskiego kasztelana, a w II połowie XII w. dworu księcia Mieszka zwanego Laskonogim, pana na Raciborzu, dzielnicowego władcy Polski. Po nim rezydowali tutaj kolejni książęta górnośląscy, w tym Kazimierz, dziad króla polskiego Władysława Łokietka. W I połowie XIII w. rozpoczęto wznoszenie pierwszych partii murowanych zamku. Około 1290 r. książę Przemysł zlecił budowę gotyckiej kaplicy, która otrzymała wezwanie św. Tomasza Becketa z Canterbury, angielskiego męczennika. Wezwanie upamiętnia spór między biskupem wrocławskim Tomaszem II a księciem Henrykiem IV Probusem, którego finał, opisany przez Jana Długosza rozegrał się w Raciborzu. Zamek, w którym schronił się biskup, oblegały wojska Probusa. Ostatecznie doszło do pojednania, a wdzięczny za to biskup ustanowił przy kaplicy kolegiatę. Kanonicy przebywali tu do 1416 r. Znawcy nie mają wątpliwości, że kaplica stanowi dziś najcenniejszy tego typu obiekt w Polsce. Nazywana jest perłą górnośląskiego gotyku, bądź też - ze względu na podobieństwo do słynnej paryskiej kaplicy - śląską Saint Chapelle. Ze starych przekazów wiadomo, że niegdyś przechowywano tu i czczono święte relikwie, niewykluczone, że szczątki kanonizowanego biskupa z Canterbury. Po wymarciu Piastów raciborskich, zamek przeszedł we władanie Przemyślidów opawskich, potem księcia opolskiego Jana II Dobrego a następnie króla Czech, który oddał księstwo raciborskie z zamkiem w zastaw na rzecz margrabiego Jerzego Hohenzollerna zwanego Pobożnym, brata Albrechta, ostatniego wielkiego mistrza krzyżackiego w Prusach. Po nim budowla znalazła się we władaniu m.in. Izabeli Jagiellonki, córki króla Zygmunta Starego i Bony Sforzy; księcia Siedmiogrodu Zygmunta Batorego, bratanka króla Stefana Batorego, kolejnego księcia siedmogrodzkiego Bethlena Gabora; polskich Wazów i możnych rodów, w tym Oppersdorfów z Głogówka czy rodziny von Sobeck. W I połowie XIX w. przeszedł na własność książąt von Ratibor i był w ich posiadaniu do 1945 r. Od XV w. zamek przechodził liczne przeobrażenia architektoniczne, m.in. w duchu renesansu czy baroku. Z siedziby możnowładczej stał się centrum zarządu dobrami zamkowymi. Z II wojny światowej wyszedł bez szwanku. Po wojnie władze komunistyczne dopuściły do zaniedbań. Dawna siedziba Piastów górnośląskich popadła w ruinę. Dopiero w 2009 r. z inicjatywy władz powiatu raciborskiego, przy wsparciu Unii Europejskiej rozpoczęto remont zamku. W 2010 r. wojewoda śląski przekazał zabytek powiatowi raciborskiemu na własność.
Pochodzące z maja 2012 r. zdjęcia pokazują stan remontu zamku, który trwa już od 2 lat. Rewitalizacja zamku możliwa była dzięki środkom powiatu raciborskiego i dotacji z Unii Europejskiej. W ramach bezpłatnego zwiedzania zobaczyć można pomieszczenia zamkowe, które częściowo już są przeznaczone na wystawy i ekspozycje. Duże wrażenie robi wnętrze kaplicy, oczekującej na remont. Na sklepieniu kaplicy dostrzec można niebieski kolor nawiązujący do nieba oraz gwiazdy. Ściany zabytku ukazują nam wiele elementów architektonicznych, których po remoncie brakuje w pomieszczeniach zamkowych. Pisząc o zamku nie można zapomnieć o znajdującym się obok browarze, który pochwalić się może najstarszymi tradycjami piwowarskimi na Górnym Śląsku. Wzmiankowany po raz pierwszy w 1567 r. browar oferuje dla smakoszy różne gatunki piwa, od klasycznie warzonego, poprzez piwo zielone aż do trunku miodowego.
Źródło: www.zamekpiastowski.pl
