Ocena użytkowników: 1 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

Oficyna dworska w Porębie Wielkiej to budynek znajdujący się w parku podworskim Wodzickich, który opisywany był w kolejnych inwentarzach klucza wielkoporębskiego m.in. z 1677 r. i 1690 r.

Prawdopodobnie w 1735 r. kiedy dobra należały do rodziny Sanguszków, na istniejących fundamentach postawiono oficynę, pokrytą gontowym, podwójnie łamanym dachem. Budynek ten oraz dworek i stojąca po stronie zachodniej druga oficyna tworzyły otoczenie dziedzińca z kwiatowym klombem i rosnącym po środku świerkiem. Część dworska oddzielona była od gospodarczej rzędem starych lip. Kilka z nich zachowało się do dzisiaj. Na środku podwórca gospodarczego znajdował się stawek, do którego spływała woda z położonych wyżej wylęgarni ryb. Część oficyn od wschodniej strony dziedzińca spłonęła w 1928 r. Oficyna zrekonstruowana została przed II wojną światową a następnie przebudowano ją w czasie okupacji. W piwnicach sprzedawano wino żołnierzom niemieckim pilnującym majątku. Mieściły się w nich też magazyny z żywnością. Wszystkie budynki uległy zniszczeniu w pożarze w styczniu 1945 r. Na zachowanych fundamentach odbudowano jedynie obiekt po południowo-wschodniej stronie na potrzeby dawnego Nadleśnictwa Poręba Wielka. Obiekt obecnie jest wykorzystywany na mieszkania pracowników Gorczańskiego Parku Narodowego. Park podworski otaczający oficynę od XVI w. był kolejno w zarządzaniu Pieniążków, Lubomirskich, Sanguszków i Wodzickich. Główne założenie parkowe zostało zaprojektowane przez Wodzickich. W 1934 r. za zgodą właścicieli park został uznany za pomnik przyrody. Pod koniec II wojny światowej większość zabytkowych budowli znajdujących się tutaj spłonęła. Oprócz oficyny, w parku znajduje się lamus-wozownia - usytuowany przy bramie wejściowej, jest to jedyny obiekt, który ocalał z pożaru zabudowań dworskich w 1945 r. Wozownię postawiono  w XVIII w. na miejscu starszego budynku, opisywanego już w XVII - wiecznych dokumentach. Drewniana bryła o konstrukcji zrębowej nie była zmieniana od czasu budowy. Na gontowym dachu zachowała się sygnaturka, w której kiedyś znajdował się dzwon. Od strony północnej przylega do lamusa mała kamienna piwniczka z drewnianym dwuspadowym dachem. Jest to tzw. lodownia - pełniąca niegdyś funkcję dworskiej spiżarni. Od strony południowej i wschodniej otacza park mur kamienny. Wybudowany został w XIX w. z piaskowca występującego w okolicach Poręby Wielkie,j układanego na sucho bądź na glinie, dawniej zdobił go gontowy daszek. W czasie II wojny światowej przy jego remoncie pracowali Żydzi z getta w Mszanie Dolnej. Teren parku był wtedy pod ścisłym nadzorem okupanta. Mieszkańcom Poręby wolno było dojść tylko do bram. Obecny kamienny mur jest siedliskiem roślinności naskalnej. Rosną tutaj m.in. dwa gatunki paproci: zanokcica skalna i murowa. Przez park przepływa niewielki potok Młynówka, który zasilał dwa stawy, jeden z nich znajdował się powyżej alejki. Drugi w pobliżu oficyny pełnił funkcję  basenu. Za czasów kiedy właścicielami Wielkiej Poręby była rodzina Wodzickich malowniczymi elementami parku były stawy, aleje spacerowe i polany widokowe. Przy projektowaniu parku wykorzystano naturalnie rosnące drzewa: lipy, wiązy górskie, jesiony, jawory. Najstarsze okazy mają 300 - 400 lat i otrzymały status pomników przyrody. Jednym z takich wiązów jest Wiąz Łokietka - był on najgrubszym wiązem w Polsce. Według pomiarów z 1967 r. miał 33 metry wysokości, 212 cm średnicy i 665 cm w obwodzie. Ocalałą część pnia zabezpieczono blaszanymi daszkami. Do dzisiaj nie wyjaśniono skąd pochodzi jego nazwa. Od 1983 r. park Wodzickich administrowany jest przez Gorczański Park Narodowy.